พระเจดีย์กลางน้ำ เป็นเสมือนสัญลักษณ์ประจำเมืองระยอง ตั้งอยู่บนเกาะกลางแม่น้ำระยอง โอบล้อมด้วยป่าชายเลน อยู่ในบริเวณก่อนถึงปากแม่น้ำระยอง ปัจจุบันได้มีการบูรณะดูแล และอยู่ในความดูแลของวัดปากน้ำ เพื่อให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว นอกจากนี้นักท่องเที่ยวยังสามารถเดินชมเส้นทางศึกษาธรรมชาติป่าชายเลน ที่อยู่ในบริเวณเดียวกันได้ด้วย
พระเจดีย์กลางน้ำ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 4 เมื่อปี พ.ศ. 2416 ช่วงพระยาศรสมุทร โภคชัยชิตสงคราม (เกตุ ยมจินดา) เป็นเจ้าเมืองระยองอยู่ในขณะนั้น เคยเข้ากรุงเทพและผ่านไปยังจังหวัดสมุทรปราการ เห็นองค์พระสมุทรเจดีย์ หรือเจดีย์กลางน้ำตั้งอยู่บริเวณเกาะกลางน้ำ จึงจำลองแบบมาสร้างให้เป็นสัญลักษณ์สำหรับชาวเรือที่มาถึงระยอง โดยสร้างเป็นเจดีย์ไว้บนเกาะกลางน้ำ โอบล้อมด้วยพื้นที่ป่าชายเลนประมาณ 52 ไร่ พระเจดีย์เป็นแบบก่ออิฐถือปูน สีขาว ทรงระฆังฐานกลม ส่วนยอดมีบัลลังก์สี่เหลี่ยม และเสาหานรองรับปล้องไฉน ปลียอดส่วนบนเป็นเม็ดน้ำค้าง ความสูงประมาณ 10 เมตร มีระเบียงล้อมรอบองค์ระฆัง 2 ชั้น มีบันไดขึ้น 2 ข้าง ลานด้านล่างโดยรอบปูด้วยกระเบื้องดินเผา สีอิฐ ด้านหนึ่งของพระเจดีย์กลางน้ำติดลำน้ำระยอง ส่วนอีกด้านเป็นส่วนที่ติดกับป่าชายเลนหนาทึบ ปัจจุบันมีสะพานตัดข้ามจากฝั่งไปยังเกาะสะดวกมากขึ้น
พระเจดีย์กลางน้ำ ทางกรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อ วันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2544 ในพื้นที่ 13 ไร่ พระเจดีย์กลางน้ำเป็นที่เคารพสักการะของชาวระยองเป็นอย่างมาก ในคืนวันเพ็ญเดือนสิบสองของทุกปี จะมีงานประเพณี "งานห่มผ้าเจดีย์กลางน้ำ" มีขบวนแห่มาทางแม่น้ำ ในพิธีมีการใช้ผ้าสีแดง ความยาว 6 เมตร ห่มองค์เจดีย์ตรงเรือนทาสทรงระฆังคว่ำ เพื่อเป็นการสักการะ บูชาองค์พระเจดีย์ นอกจากนี้ยังมีการจัดแข่งเรือยาว และลอยกระทงประจำปี ซึ่งจัดสืบทอดกันมานานกว่า 60 ปี
นอกจากนี้บริเวณพระเจดีย์กลางน้ำ ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ อยู่ในส่วนของ "ศูนย์การเรียนรู้ป่าชายเลน พระเจดีย์กลางน้ำ" ภายใต้โครงการรักษ์ป่าชายเลน ที่สนับสนุนงบประมาณโดยโรงไฟฟ้าบีแอลซีพี เป็นเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติบริเวณป่าชายเลน มีสะพานปูน กั้นรั้ทั้งสองข้างทางเดิน ยาวประมาณ 200 เมตร ทอดยาวตามแนวป่าชายเลน เพื่อให้ได้ศึกษา เรียนรู้ระบบนิเวศของป่าชายเลย
1.จากเส้นสุขุมวิท
- จากกรุงเทพฯ วิ่งเส้นสุขุมวิท ก่อนถึงตัวเมืองระยอง เลี้ยวขวาตามป้ายไปหาดแสงจันทร์ ถึงถนนเลียบชายฝั่ง เลี้ยวซ้าย
- วิ่งตามถนนเลียบทะเลไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร มีสามแยก (เป็นลานแอร์โรบิค และสนามเด็กเล่น) เลี้ยวซ้าย วิ่งไปจนถึงสะพานขวามือ (สะพานเฉลิมชัย)
- ลงสะพานเลี้ยวซ้าย แล้วเลี้ยวซ้ายตามป้าย ป่าชายเลนพระเจดีย์กลางน้ำ วิ่งตามป้ายบอกทาง พระเจดีย์อยู่สุดทาง
2.จากทางหลวงเส้น 36
- จากเส้น 36 วิ่งเลยแยกเข้านิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด แยกถัดไปเลี้ยวขวาตัดเข้าเส้นสุขุมวิท
- ถึงเส้นสุขุมวิท เลี้ยวซ้ายไปทางระยอง จันทบุรี เลี้ยวขวาตามป้ายไปหาดแสงจันทร์ ถึงถนนเลียบชายฝั่ง เลี้ยวซ้าย
- วิ่งตามถนนเลียบทะเลไปประมาณ 1.5 กิโลเมตร มีสามแยก (เป็นลานแอร์โรบิค และสนามเด็กเล่น) เลี้ยวซ้าย วิ่งไปจนถึงสะพานขวามือ (สะพานเฉลิมชัย)
- ลงสะพานเลี้ยวซ้าย แล้วเลี้ยวซ้ายตามป้าย ป่าชายเลนพระเจดีย์กลางน้ำ วิ่งตามป้ายบอกทาง พระเจดีย์อยู่สุดทาง
3.จากตัวเมืองระยอง
- จากเส้นสุขุมวิท เลี้ยวไปทางปากน้ำระยอง สุดทางถึงสามแยกเลี้ยวขวาไปจนถึงวัดปากน้ำ
- ผ่านโค้งขวาจะเห็นป้าย เลี้ยวซ้ายไปป่าชายเลนพระเจดีย์กลางน้ำ วิ่งตามป้ายบอกทาง พระเจดีย์อยู่สุดทาง
ที่อยู่ : ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกับพระเจดีย์กลางน้ำ บนเกาะกลางแม่น้ำระยอง บ้านปากน้ำ ตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง
เปิดทำการ วันจันทร์ - ศุกร์ เวลา 8.30 - 16.30 น. (ปิดวันเสาร์ - อาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์)
เปิดให้เข้าชม และเดินศึกษาระบบนิเวศได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
สนใจเข้าศึกษาระบบนิเวศป่าชายเลน หรือรับฟังบรรยาย จัดสัมมนา ทำกิจกรรมภายในศูนย์ ติดต่อล่วงหน้าอย่างน้อย 7 วัน โทร 038-655-420-1, 038-664-585
ที่อยู่ บนเกาะกลางแม่น้ำระยอง บ้านปากน้ำ ตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง
* บริเวณใกล้เคียงมี หอชมวิวเฉลิมพระเกียรติให้ไปดูวิวสวย ๆ ได้